دهان، مدخلِ صورتی لولهی گوارش است. حفره دهانی، که از قدام توسط لبها، از جانبین توسط گونهها و از خلف توسط حلق دهانی (اوروفارنکس) احاطه شده است، حاوی زبان، کامها، لثهها و دندانها میباشد. عملکرد اصلی دهان آغاز فرایند هضم میباشد و این فرایند دهانی عبارت است از دریافت غذا، جویدن و تخریب مکانیکی آن (mastication)، آزادسازی آنزیمهای گوارشی از غدد بزاقی به داخل حفره دهانی و عمل بلع. عملکردهای ثانویه عبارتند از حس چشایی، تولید صدا و ادای کلمات، تنفس، حالتهای چهره و لمس. میتوان حفرهی دهان را از نظر آناتومیک به دو بخش تقسیم کرد؛ بخش اول وستیبول دهانی نام دارد و عبارت است از فضای بین دندانها و مخاط لبها و گونهها، بخش دوم حفره دهانی اصلی نام دارد که همان فضای احاطهشده توسط دندانها از قدام و طرفین و حلق دهانی از خلف میباشد. دندانها ساختارهایی بسیار سخت و کلسیفیه هستند که برای گاز گرفتن و جویدن و همچنین برای ادای کلمات به کار میروند. حفره دهانی توسط کام از حفرهی بینی جدا شده است؛ خود این کام نیز به دو بخش نرم و سخت تقسیم میشود. حرکات جویدنی فک توسط عضلات جویدن (mastication) صورت گرفته و بلع نیز توسط عضلات کام تسهیل میشود. علاوه بر این، حفره دهان کانال تنفسی ثانویه میباشد که از خلف به حفره بینی وصل میشود.
نگاه کلی
روده بزرگ قسمت انتهایی لوله گوارش است و حدود 1.5 متر طول دارد. روده بزرگ به بخشهای سکوم و آپاندیس، کولون صعودی، کولون عرضی، کولون نزولی، کولون سیگموئید، رکتوم و آنال کانال تقسیم میشود.
عملکرد
زیربخشهای روده بزرگ
سکوم
ایلئوم در محل اتصال روده کوچک به بزرگ به داخل سکوم فرو میرود و دریچهی ایلئوسکال را میسازد. این دریچه از یک لبه ایلئوکولیک و یک لبه ایلئوسکال تشکیل شده است. این حالت باعث میشود جریان مواد از ایلئوم به سکوم باشد (a) و جریان عقبگرد محتویات سکوم بخصوص باکتریها رخ نخواهد داد (b). اختلال در این دریچه ممکناست باعث رشد بیش از حد باکتریها در روده کوچک شود.
© AMBOSS
سکوم
آپاندیس
نکته: نقطهی مک-بوری محلی است که در آن قاعده آپاندیس در حفره ایلباک راست قرار گرفته است. تندرنس این نقطه نشانهای از آپاندیسیت حاد است.
کولون
نکته: خطر رخداد ولولوس (پیچخوردگی روده) در بخشهای داخل صفاقی روده بزرگ (یعنی سکوم، کولون عرضی و کولون سیگموئید) بیشتر است.
منظر اندوسکوپیک یک کولون عرضی فیزیولوژیک
چینهای نیمدایره کولون را میتوان در این تصویر دید.
Source: “Kolon-transversum” by Joachim Guntau, Wikimedia Commons, licensed under CC BY-SA 3.0.