جدول محتوا

اعصاب و عروق اندام‌های تحتانی

خلاصه

شریان‌های اندام‌های تحتانی از شریان ایلیاک خارجی، شاخه‌‌ای از شریان ایلیاک مشترک جداشده از آئورت شکمی، نشأت می‌گیرند. شریان ایلیاک خارجی پشت رباط اینگوینال، به شکل شریان فمورال ادامه می‌یابد (شریان فمورال شریان اصلی ران می‌باشد).

شریان فمورال به شکل شریان پوپلیتئال امتداد می‌یابد که خود این شریان نیز به شریان‌های تیبیال قدامی، تیبیال خلفی و فیبولار که خونرسانی ساق و پا را انجام می‌دهند، شاخه شاخه می‌شود. سیستم وریدی اندام‌های تحتانی از سیستم‌های وریدی سطحی و عمقی تشکیل شده است. ورید صافنوس طویل و ورید صافنوس کوتاه سیستم وریدی سطحی را می‌سازند و این سیستم از راه وریدهای نفوذی به سیستم وریدی عمقی تخلیه می‌شود. وریدهای عمقی با شریان‌های اندام‌های تحتانی هم‌مسیر هستند و نهایتاً به وریدهای ایلیاک خارجی تخلیه می‌شوند که آن‌ها نیز خون خود را به ورید اجوف تحتانی می‌ریزند. اندام‌های تحتانی توسط اعصاب شبکه لومبوساکرال که از شبکه لومبار (T12-L4) و شبکه ساکرال (L4-S4) تشکیل شده‌اند، عصب‌رسانی می‌شوند. اصلی‌ترین اعصاب حرکتی ران عبارتند از عصب فمورال، عصب اُبتراتور و عصب سیاتیک. اصلی‌ترین اعصاب حرکتی پا نیز عبارتند از عصب تیبیال و عصب پرونئال مشترک. اندام تحتانی اعصاب جلدی را از اعصاب حسی (مانند عصب صافنوس و عصب سورال) و همچنین اعصاب ترکیبی حسی-حرکتی (مانند عصب فمورال، عصب تیبیال و عصب پرونئال عمقی) دریافت می‌کند.

شریان‌ها

نگاه کلی

اندام تحتانی از شریان فمورال که خون را از آئورت شکمی از راه شریان ایلیاک خارجی دریافت می‌کند، خونرسانی می‌شود.

نگاه کلی به شریان‌ها

شریان

منشاء

مسیر

شاخه‌ها و محل خونرسانی

ارتباطات آناتومیک

شریان فمورال

  • ادامه شریان ایلیاک خارجی
  • در نقطه‌ی وسط رابط اینگوینال پشت این رباط شروع می‌شود
  • در سمت قدام ران در داخل مثلث فمورال به سمت پایین امتداد می‌یابد
  • شریان فموریس عمقی از آن جدا شده و بصورت شریان فمورال سطحی ادامه پیدا میکند
  • با عبور از هیاتوس ادداکتور و ورود به حفره پوپلیتئال، به شکل شریان پوپلیتئال در می‌آید
  • فموریس عمقی: عضلات ران
  • شریان زانویی نزولی: مفصل زانو (آناستوموز زانویی)
  • شریان‌های پودندال خارجی (سطحی و عمقی): پرینه و اسکروتوم یا لبیا ماژور
  • شریان اپیگاستریک سطحی: پوست قسمت تحتانی شکم
  • شریان ایلیاک سیرکامفلکس سطحی: پوست روی خار قدامی فوقانی ایلیاک
  • شریان فمورال در قاعده مثلث فمورال، بین عصب و ورید فمورال قرار دارد

شریان فموریس عمقی (شریان فمورال عمقی؛ شریان عمقی ران)

  • شاخه اصلی شریان فمورال
  • حدوداً 4 cm زیر رباط اینگوینال از سطح خلفی-جانبی شریان فمورال جدا می‌شود
  • در کمپارتمان میانی ران به سمت پایین می‌رود
  • با آناستوموز با شاخه‌های شریان پوپلیتئال خاتمه می‌یابد
  • شریان‌های سیرکامفلکس فمورال داخلی و خارجی: سر و گردن فمور
  • تعداد زیادی شاخه عضلانی: تمام کمپارتمان‌های عضلانی ران
  • عضله ادداکتور لونگوس بین شریان فموریس عمقی و شریان فمورال قرار دارد

شریان پوپلیتئال

  • ادامه شریان فمورال
  • در هیاتوس ادداکتور آغاز می‌شود
  • تقریباً به صورت افقی در حفره پوپلیتئال به سمت پایین می‌رود
  • در لبه‌ی تحتانی عضله پوپلیتئوس با تقسیم شدن به شاخه‌های انتهایی‌اش، خاتمه می‌یابد
  • شاخه‌های زانویی: مفصل زانو و حفره پوپلیتئال
  • شاخه‌های انتهایی
    • شریان تیبیال قدامی
    • تنه تیبیوپرونئال: به شریان‌های تیبیال خلفی و پرونئال تقسیم می‌شود
  • عصب تیبیال، عصب پرونئال مشترک و ورید پوپلیتئال، در سطح شریان پوپلیتئال داخل حفره پوپلیتئال جای دارند

شریان تیبیال قدامی

  • شاخه‌ای انتهایی از شریان پوپلیتئال
  • در لبه‌ی تحتانی عضله پوپلیتئوس داخل حفره پوپلیتئال آغاز می‌شود
  • از راه شکافی در بخش فوقانی غشای بین‌استخوانی وارد کمپارتمان قدامی پا می‌شود
  • در تمام طول مسیرش در قدام غشای بین استخوانی قرار می‌گیرد
  • در مچ پا در قدام دو قوزک قرار دارد
  • پشت مچ پا به صورت شریان دورسالیس پدیس امتداد می‌یابد
  • شاخه‌های عضلانی: عضلات کمپارتمان قدامی پا
  • شریان‌های راجعه تیبیال قدامی و خلفی: آناستوموز اطراف مفصل زانو
  • شاخه‌های قوزکی میانی و جانبی: شبکه‌های شریانی میانی و جانبی قوزکی
  • عصب فیبولار عمقی از سمت خارج به سمت داخل در سطح شریان تیبیال قدامی تقاطع می‌یابد

شریان تیبیال خلفی

  • شاخه‌ای انتهایی از تنه تیبیوپرونئالِ شریان پوپلیتئال
  • در لبه‌ی تحتانی عضله پوپلیتئوس داخل حفره پوپلیتئال آغاز می‌شود
  • با عبور از بخش عمقی عضله سولئوس وارد کمپارتمان خلفی پا می‌شود
  • از زیر فلکسور رتیناکولوم در قسمت تحتانی قوزک داخلی عبور می‌کند
  • پس از عبور از قوزک داخلی با تبدیل به شریان‌های پلانتار میانی و خارجی، خاتمه می‌یابد
  • شاخه‌ای سیرکامفلکس به مفصل زانو
  • شاخه‌های عضلانی: عضلات کمپارتمان خلفی پا
  • شریان‌های پلانتار میانی و خارجی: سطح پلانتار پا (کف پا)
  • شاخه‌های قوزکی داخلی و کالکانئال (پاشنه پا)
  • عصب تیبیال پشت شریان تیبیال خلفی از سمت داخل به سمت خارج حرکت کرده و مسیرش را در نیمه‌ی تحتانی پا ادامه می‌دهد

شریان فیبولار (شریان پرونئال)

  • شاخه‌ای انتهایی از تنه تیبیوپرونئالِ شریان پوپلیتئال
  • در لبه‌ی تحتانی عضله پوپلیتئوس داخل حفره پوپلیتئال آغاز می‌شود
  • در مسیر لبه‌ی میانی فیبولا ادامه می‌یابد
  • در مفصل تیبوفیبولار تحتاانی پس از تبدیل شدن به شاخه‌های جانبی کالکانئال، خاتمه می‌یابد
  • شاخه‌های عضلانی: عضلات کمپارتمان جانبی پا و کروه فلکسور عمقی کمپارتمان خلفی پا
  • شاخه مالئولار جانبی خلفی: شرکت در تشکیل شبکه مالئولار جانبی
  • شاخه کالکانئال: سمت خارجی پاشنه پا و تاندون کالکانئال
  • شاخه‌های نفوذی: کمپارتمان قدامی پا، تارستوس و پوست خلفی-جانبی پا
  • شریان تغذیه‌ای فیبولا: از راه تیغه میانی فیبولا وارد می‌شود
  • در داخل عضله فلکسور هالوسیس لونگوس حرکت می‌کند
  • توسط عضله سولئوس پوشیده می‌شود

شریان دورسالیس پدیس

  • ادامه شریان تیبیال قدامی
  • در مچ پا و سطح قدامی فضای اول بین متاتارسی آغاز می‌شود
  • اولین عضله بین استخوانی پشتی را سوراخ می‌کند تا وارد کف پا شود
  • با آناستوموز دادن با شریان پلانتار جانبی از قوس پلانتار، خاتمه می‌یابد
  • اولین شریان متاتارسی پشتی: انگشت شست پا و نیمه میانی انگشت دوم پا
  • شریان‌های تارسال: عضلات پا (بخش انتهایی) و قوزک داخلی پا
  • شریان قوسی: چهار انگشت جانبی و سطح پشتی پا
  • در سمت جانب تاندون اکستنسور هالوسیس لونگوس در مچ پا قرار می‌گیرد (در سمت قدام)

نکته: ترتیب قرارگیری محتویات مثلث فمورال را می‌توان با عبارت NAVEL به یاد سپرد:

عصب (Nerve)، شریان (Artery)، ورید (Vein)، فضای خالی (Empty space) و عروق لنفاوی (Lymphatics)

نکته: نواحی که در آن‌ها ضربانات شریانی محیطی بهتر لمس می‌شوند:

شریان فمورال: وسط رباط اینگوینال

شریان پوپلیتئال: داخل حفره پوپلیتئال پشت زانو

شریان تیبیال خلفی: بین تاندون آشیل و مرز خلفی قوزک داخلی پا

شریان دورسالیس پدیس: بالای استخوان ناویکولار، درست در مجاورت تاندون اکسترنال هالوسیس لونگوس

شریان‌های اندام تحتانی

منظر شکمی

خونرسانی شریانی لگن، زانو و بخش پشتی پا در سمت راست نشان داده شده‌اند.

© AMBOSS

شریان پوپلیتئال

شریان پوپلیتئال ادامه‌ی شریان فمورال است. این شریان تقریباً به صورت عمودی داخل حفره پوپلیتئال حرکت کرده و در لبه‌ی تحتانی عضله پوپلیتئوس با تبدیل شدن به دو شاخه‌ی انتهایی‌اش خاتمه می‌یابد. این دو شریان عبارتند از شریان تیبیال قدامی و تنه تیبوفیبولار که خود آن‌ها نیز به شریان‌های تیبیال خلفی و فیبولار تقسیم می‌شوند. چندین شاخه‌ی زانویی داخل حفره پوپلیتئال از شریان پوپلیتئال جدا شده و به مفصل زانو خون می‌رساند.

© AMBOSS

لطفاً برای دسترسی کامل به تمام محتویات، اشتراک ویژه تهیه کنید.

error: محتوا محافظت‌شده می‌باشد