جدول محتوا
ساقه مغز
خلاصه
ساقه مغز بخش دُمی مغز است و از مغز میانی، پل‌های مغزی و بصل‌النخاع تشکیل شده است. ساقه مغز فعالیت‌های خودمختار و غیرارادی (مانند تنفس، گردش خون، ریزش اشک و ترشح بزاق) و رفلکس‌های بینایی و شنوایی را تنظیم کرده و شرایط آماده باش بدن را مهیا می‌کند. علاوه بر این ساقه مغز، قطبی است که تمام مسیرهای حسی صعودی، مسیرهای حرکتی نزولی و مسیرهای موضعی دیگر سیستم عصبی مرکزی (CNS) از آن می‌گذرند.
نگاه کلی
- ساختارها (از بالا به پایین)
- مغز میانی
- پل‌های مغزی
- بصل‌النخاع
- دوران جنینی
- مزانسفال ← مغز میانی
- رومبونسفال
- متانسفال ← پل‌های مغزی و مخچه
- میلنسفال ← بصل‌النخاع
- ترکیبات
- هسته‌های اعصاب مغزی III تا XII
- مسیرهای عصبی اصلی صعودی (حسی) و نزولی (حرکتی)
- تشکیلات مشبک (مسئول هوشیار و آماده‌باش بودن)
- عملکرد
- تنظیم هوشیاری و چرخه خواب
- تنظیم فعالیت‌های خودمختار (مانند گردش خون، تنفس، فعالیت گوارشی، ترشح بزاق و ریزش اشک)
- هدایت
- مسیرهای حسی صعودی از راه اعصاب مغزی (صورت) و نخاع (بقیه بخش‌های بدن بغیر از صورت)
- مسیرهای حرکتی نزولی از مغز قدامی و مخچه به گردن و صورت (از راه اعصاب مغزی) و باقی بخش‌های بدن (از راه نخاع)
- مسیرهای محلی (مثلاً رفلکس‌های بینایی و شنوایی)
نکته: هر 3 قسمت ساقه‌ی مغز شامل هسته‌های اعصاب مغزی می‌باشد: 2 هسته در مغز میانی (اعصاب II و IV)، 4 هسته در پل‌های مغزی (اعصاب V تا VIII) و 4 هسته در بصل‌النخاع (اعصاب IX تا XII)
این تصویر نواحی مغز و انشعابات رویانی آن‌ها از 3 وزیکول اولیه (پروزانسفالون، مزانسفالون و رومبنسفالون) و 5 زیردسته (تلانسفالون، دیانسفالون، مزانسفالون، متانسفالون و میلنسفالون) را نشان می‌دهد.
توجه کنید که غده هیپوفیز خلفی (نوروهیپوفیز) رشد نزولی از دیانسفالون است (و به همین خاطر به رنگ نارنجی نشان داده شده)، در حالی که هیپوفیز قدامی (آدنوهیپوفیز) یک رشد صعودی از اکتودرم دهانی می‌باشد (و به همین خاطر با رنگ سفید نشان داده شده است).
© AMBOSS
سطوح شکمی، پشتی و جانبی ساقه مغز (بصل‌النخاع، پل‌های مغزی و مغز میانی) و دیانسفالون. محل‌های ورود/ خروج اعضاب مغزی متعدد در این تصویر نشان داده شده‌اند.
© AMBOSS
منظر پشتی
تکتوم مزانسفالی و حفره رومبوئید ساختارها و عملکردهای متمایزی دارند. حفره رومبوئید توسط 3 جفت پدانکول مخچه‌ای (فوقانی، میانی و تحتانی) پوشیده شده است که ساقه مغز را به قشر همان سمت مخچه متصل می‌کند.
© AMBOSS