جدول محتوا

هپاتیت B

خلاصه

ویروس هپاتیت B یا همان HBV، ویروسی شایع در سراسر جهان است و می‌تواند از طریق تماس جنسی، زایمان یا پیش‌ از زایمان منتقل شود. بعد از یک دوره کمون 1-6 ماهه‌، در بیشتر بیماران التهابِ بدون علامت یا خفیفِ کبد رخ می‌دهد که معمولاً طی چند هفته یا چند ماه خود به خود برطرف می‌شود. با این حال، 5٪ از کل بیماران بزرگسال و 90٪ از نوزادان متولد شده از مادر هپاتیت B مثبت به هپاتیت مزمن مبتلا می‌شوند. افراد دارای هپاتیت B مزمن، ممکن است ناقل بدون‌علامت باشند یا التهاب کبدی مداوم با افزایش خطر سیروز کبدی و سرطان هپاتوسلولار از خود نشان دهند. آزمایش سرولوژیک، که برای تشخیص HBV تعیین کننده است، در ابتدا شامل اندازه گیری آنتی‌ژن HBs می‌باشد. افزایش آنتی-HBs سرم (یا به عبارت دیگر seroconversion) نشانه بهبودی یا ایمن‌سازی موفق است. هپاتیت مزمن با افزایش مداوم سطح آنتی‌ژن HBs و همچنین بالا بودن سطح HBV DNA و ترانس آمیناز در موارد التهاب مداوم کبد خود را نشان می‌دهد. درمان هپاتیت حاد B شامل اقدامات حمایتی است. در مورد هپاتیت کامل (فولمینانت)، پیوند کبد ممکن است لازم باشد. برای هپاتیت B مزمن، از آنالیزهای اینترفرون آلفا پگیله (دارای پیوند کووالان و غیر کووالان) و آنالوگ‌های نوکلئوزید/ نوکلئوتید (مثلاً، تنوفوویر) برای کاهش تکثیر ویروس و عفونت استفاده می‌شود. ایمن‌سازی با واکسن نوترکیب برای همه گروه‌های سنی توصیه می‌شود. از دیگر اقدامات پیشگیرانه می‌توان به پیشگیری پس از مواجهه با نوزادان مادران هپاتیت B مثبت و افراد واکسینه نشده که اخیراً با افراد هپاتیت B مثبت برخوردهایی داشته‌اند (خونی یا مخاطی)، اشاره کرد.

اپیدمیولوژی

  • شیوع: به دنبال شروع واکسیناسیون هپاتیت B در سال 1991، آهنگ ابتلا به هپاتیت B حاد در آمریکا حدود 82% کاهش یافته است.
    • در سال 2016 حدود 862000 مورد ابتلا به هپاتیت B در آمریکا وجود داشت (∼3% جمعیت آمریکا)
    • در سال 2015 در سراسر جهان > 257 میلیون نفر مبتلا به این بیماری بوده‌اند (3.5% جمعیت جهانی)

اتیولوژی

  • انتقال
  1. جنسی
  2. خونی
    • آسیب نیدل استیک
    • وسایل و سوزن‌های آلوده‌ی مشترک
  3. از مادر به جنین
  • گروه‌های دارای ریسک بالا برای عفونت با HBV
    • معتادان تزریقی
    • نوزادانی که از مادران HBV مثبت به دنبا می‌آیند.
    • مواجهه با خون، مایع سمینال یا مایع واژینال فرد مبتلا (ورود این مایعات به خون یا مخاط فرد)
    • اشخاصی که چندین شریک جنسی دارند
    • افراد مبتلا به هپاتیت C یا HIV مثبت

تذکر: افرادی که سابقه‌ی پزشکی با خطر بالایی برای ابتلا به عفونت با HBV دارند (افراد دارای شرایط نام برده) باید تست شوند!

پاتوفیزیولوژی

  • چرخه‌ی تولید مثلی HBV

    HBV یک DNA پلیمراز دارای عملکردهای وابسته به DNA و RNA را که به عنوان ترانس‌کریپتاز معکوس (RT) نیز شناخته می‌شود، با خود حمل می‌کند.

    1. پس از ورود به هسته‌ی سلول میزبان، ترانس‌کریپتاز معکوس رشته‌ی مثبت DNA نسبتاً دو رشته‌ای دایره‌ای (rcDNA) ویروس را کامل می‌کند.
    2. rcDNA توسط آنزیم‌های میزبان در فرایندی که هنوز کاملاً شناخته نشده‌است، به DNA دایره‌ای که با پیوند کووالانسی بسته شده‌ (cccDNA) تبدیل می‌گردد.
    3. سپس cccDNA توسط RNA پلیمراز به mRNA ویروسی رونوشت می‌شود.
    4. mRNA ویروسی هسته را ترک می‌کند و به پروتئین‌های مرکزی HBV و یک ترانس‌کریپتاز جدید در سیتوپلاسم ترجمه می‌شود.
    5. mRNA ویروس و ترانس‌کریپتاز معکوس داخل یک کپسید بسته‌بندی می‌شوند، یعنی جایی که mRNA ویروس پس از انجام رونوشت معکوس، rcDNA را می‌سازد.
    6. ژنوم‌های DNA ویروس جدید بسته‌بندی شده و به عنوان زاده‌های ویرونی سلول را ترک می‌کنند.

    عفونت حاد

    • در عفونت حاد، پاسخ ایمنی سلول منجر به آسیب به هپاتوسیت‌ها می‌شود.
    • هپاتوسیت‌های آلوده به هپاتیت- B پپتیدهای ویروسی را روی سطوح خود بیان می‌کنند ← شناسایی پپتیدهای نشأت‌گرفته از HBV توسط لنفوسیت‌ها و فعالسازی متعاقب سلول‌های +T CD8ی که به هپاتوسیت‌های آلوده حمله می‌کنند ← التهاب کبدی همراه با تخریب هپاتوسیت‌ها

    عفونت مزمن

    به دلیل تداوم ویروسی در نتیجه‌ی ناتوانی سیستم ایمنی در پاکسازی ویروس‌ها ایجاد می‌شود و با موارد زیر همراه است:

    • التهاب کبدی مداوم← فرایندهای نکروز، میتوز و بازسازی ← سیروز و دیس‌پلازی سلولی ← HCC
    • ادغام HBV DNA با ژنوم میزبان ← تغییر بیان ژن‌های درونی و در نتیجه ناپایداری کروموزومی ← HCC
    • پروتئین‌های HBV چنیدن عملکرد مؤثر روی سیستم ایمنی دارند که به آن‌ها اجازه می‌دهد توسط سیستم ایمنی شناخته نشده و در نتیجه پاکسازی نگردند.

ساختار میکروسکوپی کبد: لوبول کبدی

  • تصویر 1: “یک لبول ساختاری 6 ضلعی داخل کبد است که توسط بافت پیوندی از لوبول‌های اطرافش جدا شده است. در هرلوبول، صفحات هپاتوسیت‌ها توسط سینوزوئیدهای کبدی جدا شده‌اند. در رئوس این 6 ضلعی، شاخه‌های شریان کبدی و ورید پورت با مجاری صفراوی ترکیب شده و سه‌گانه‌ی پورت را می‌سازند. جریان خون از محیط به مرکز است و خون از شریان‌ها و وریدهای سه‌گانه‌ی پورت در سینوزوئیدها ترکیب شده و از راه ورید مرکزی تخلیه می‌شود.”

ساختار میکروسکوپی کبد: سینوزوئیدها، فضای اطراف سینوزوئید و هپاتوسیت‌ها

  • تصویر 2: “پلاسما از سینوزوئیدها می‌تواند با عبور از اندوتلیوم مشبک، وارد فضای اطراف سینوزوئیدی شود. میکروولوس‌ها روی سطح قاعده‌ای جانبی هپاتوسیت‌ها، مساحت سطح را برای جابه‌جایی مواد به اندازه‌ی کافی فراهم می‌کند.“

لطفاً برای دسترسی کامل به تمام محتویات، اشتراک ویژه تهیه کنید.

خرید اشتراک ویژه
error: محتوا محافظت‌شده می‌باشد