جدول محتوا
کبد
خلاصه
کبد ارگانی گوه‌ای-شکل است که زیر دیافراگم در ربع فوقانی راست شکم واقع شده‌است. این ارگان توسط کپسولی پوشیده شده و توسط رباط‌هایی به ساختارهای احاطه‌کننده اطرافش وصل گردیده است. ساختارهای پورتا هپاتیس (عروق پورت کبدی) در شیاری بین دو لوب از چهار لوب کبد یافت می‌شوند. از دیدگاه میکروسکوپی، کبد به لوبول‌هایی تقسیم می‌شود که هرکدام یک ورید مرکزی و یک سه‌گانه‌ی پورت دارند. هر سه‌گانه‌ی پورت از یک شریان، یک ورید و یک داکتول صفراوی (مجرای کوچک صفراوی) تشکیل شده که عروق لنفاوی و شاخه‌ای از عصب واگ آن‌ها را همراهی می‌کنند. پارانشیم کبد از هپاتوسیت‌ها و سینوزوئیدهای کبدی تشکیل شده‌است. سینوزوئیدهای کبدی به ورید مرکزی هرکدام از لوبول‌ها تخلیه می‌شوند. کبد مسئول متابولسیم انرژی، سنتز مواد مختلف (مانند گلوکوز، کتون‌ها و اسیدهای صفراوی)، تنظیم هموئستاز گلوکوز، ذخیره مواد غذایی و پاکسازی یا ترشح مواد سمی (مانند اتانول) و مواد دفعی است. در دوران جنینی، کبد محل اریتروپوئز (خونسازی) از هفته 6 باراداری تا زمان تولد می‌باشد. در زمان امبریوژنز (رویانی) کبد از اندودرم نشأت می‌گیرد. لیگامان (رباط) ترس از ورید نافی مسدودشده تشکیل شده و در لبه‌ی آزاد لیگامان فلسی‌فورم قرار دارد.
آناتومی کبد
ساختار کلی
- بزرگترین غده بدن
- وزن: ∼ 2-1.5 kg در بزگسالان [1]، [2]
- گوه‌ای-شکل
- از چهار لوب تشکیل شده:
- راست (بزرگترین)
- چپ
- کوادرات
- کاودات (دمی)
- معمولاً به 8 سگمان یا بخش تقسیم می‌شود
- احاطه شدده توسط کپسول کبدی (دولایه)
- لایه‌ی سروزی خارجی از صفاق نشأت گرفته که تمام کبد را می‌پوشاند (بغیر از ناحیه عریان کبد)
- لایه‌ی فیبروزی داخلی (کپسول گلیسون) که تمام کبد (از جمله ناحیه عریان کبد)، شریان کبدی، ورید پورت و مجاری صفراوی
- ساختارهای پورتاهپاتیس
- مجرای کبدی مشترک (خروج از کبد)
- شریان کبدی اصلی (ورود به کبد)
- ورید پورت کبدی (ورود به کبد)
- شبکه عصبی هپاتیک و عروق لنفاوی
چپ: منظر قدامی (سطح دیافراگمی)
راست: منظر خلفی (سطح احشایی)
رباط وریدی باقی‌مانده‌ی مجرای وریدی دوران جنینی است و رباط گرد باقی‌مانده‌ی ورید نافی جنین می‌باشد.
© AMBOSS
در این سیستم کبد را به دو لوب عملکردی راست و چپ که خود بر اساس خونرسانی عروقی به 8 سگمان عملکردی تقسیم می‌شوند، دسته‌بندی می‌کنیم (سگمان‌های II-IV = لوب چپ، سگمان‌های V-VIII = لوب راست). می‌توانیم سگمان IV را به دو زیر دسته‌ی بالا (IVa) و پایین (IVb) تقسیم کنیم. هر سگمان توسط یک سه‌گانه‌ی صفراوی شامل شاخه‌های شریان کبدی، ورید پورت و مجرای صفراوی، خونزسانی می‌شود. لوب دُمی (سگمان I) از نظر عملکردی جدا است اما باز هم به لوب چپ متصل می‌باشد.
© AMBOSS
موقعیت
- موقعیت: زیر دیافراگم در قسمت راست فوقانی شکم.
- از فضای بین‌دنده‌ای پنجم در خط میان‌ترقوه‌ای به لبه‌ی دنده‌ای راست گسترش می‌یابد
- در فضای بین‌دنده‌ای پنجم دق می‌شود: بخش “معاینات شکمی” را ببینید.
رباط‌ها
- رباط فلسی‌فورم
- اتصال کبد به دیواره‌ش شکمی
- کبد را به لوب‌های راست (بزرگتر) و چپ (کوچکتر) تقسیم می‌کند.
- شامل رباط گرد کبدی نیز هست
- رباط هپاتودئودنال (کبدی-دوازدهه‌ای)
- کبد را به دوازدهه متصل می‌کند
- شامل سه‌گانه‌ی پورت (شریان هپاتیک اصلی، ورید پورت و مجرای صفراوی مشترک) است.
- کاربرد بالینی: در موارد خونریزی کبد، کلامپ موقت رباط هپاتودئودنال (مانور Pringle) می‌تواند به هموستاز کمک کند.
- رباط گاستروهپاتیک (معدی-کبدی)
- اتصال کبد به منحنی کوچک
- شامل شریان‌های گاستریک
خونرسانی
عروق کبدی | |
انواع عروق | عروق |
شریان‌ها |
|
وریدها |
|
عروق لنفاوی |
|
