سیستم لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی اکتسابی و همچنین سیستم گردش خون است که از تیموس و مغز استخوان (ارگانهای لنفاوی اولیه)؛ بافت لنفاوی همراه مخاطی (MALT)، طحال و گرههای لنفی (ارگانهای لنفاوی ثانویه)؛ عروق و مویرگهای لنفاوی و مایع لنفاوی تشکیل شدهاست. عملکرد اصلی سیستم لنفاوی بازگشت دادن مایع میانبافتی اضافی و محصولات دفعی بافت مانند پروتئینها و ذرات تخریب شده سلولی به گردش خون است.
مایع میانبافتی توسط مویرگهای لنفاوی موجود در سراسر بدن از راه انتشار جذب میشوند. سپس مایع لنفی از شبکه عروق لنفاوی و گرههای لنفی به مجرای لنفاوی راست که آن نیز نهایتاً به ورید سابکلاوین راست تخلیه میشود، و مجرای توراسیک که خود به ورید سابکلاوین چپ تخلیه میشود، میرسند. عملکرد ثانویه آن مربوط به سیستم ایمنی است که اغلب شامل انتقال لکوسیتها (مخصوصاً لنفوسیتها) بین مغز استخوان و گرههای لنفی و تحریک سیستم ایمنی از راه انتقال سلولهای ارائهدهنده آنتیژن (APC) به گرههای لنفی میباشد. عملکرد دیگر این سیستم انتقال چربیهایی مانند کایل (chyle) از سیستم گوارش به گردش خون است. بنابراین، مایع لنفاوی در ابتدای تشکیل از مایع بینابینی شفاف است اما همزمان با تجمع پروتئینها، چربیها، بقایای سلولی و لکوسیتها، رنگ شیری به خود میگیرد.
گرههای لنفی محلهای اصلی برای تصفیه لنف و ذخیره لنفوسیتهایی از جمله سلولهای B که در مغز استخوان بالغ شده و تمایز مییابند و سلولهای T که آنها هم از مغز استخوان نشأت میگیرند اما برای بلوغ به تیموس مهاجرت میکنند. ارائه آنتیژن منجر به تمایز و تکثیر لنفوسیتهای B و فعالسازی لنفوسیتهای T میشود. بدنبال ارائه آنتیژن، لنفوسیتهای بالغ در ارگانهای لنفاوی ثانویه به سلولهای مؤثر تمایز مییابند. خوشههای گره لنفی در سراسر بدن وجود داشته که گاهاً قابل لمس میباشد (مانند گرههای لنفی گردنی) در حالی که گرههای دیگر قابل لمس نمیباشند (مانند گرههای لنفی مدیاستنی). این گرهها در پاسخ به فرایندهای التهابی ناشی از عفونت موضعب، بدخیمی یا بیماری گرانولوماتوز، بزرگ میشوند.
لنفوسیتها در ارگانهای لنفاوی اولیه (مانند مغز استخوان و تیموس) شکلگرفته و بالغ میشوند. لنفوسیتهای B و لنفوسیتهای T از سلولهای خونساز بنیادی در مغز استخوان نشأت میگیرند. درحالی که لنفوسیتهای B داخل مغز استخوان بلوغ مییابد، لنفوسیتهای T به تیموس مهاجرت کرده و آنجا بلوغ و تمایز مییابند.
مغز استخوان
فوتومیکروگراف اسمیر مغز استخوان (رنگآمیزی H&E)
تعداد زیادی گرانولوسیت تیره رنگ را میتوان در دریای گلبولهای قرمز دید. چندین ائوزینوفیل (سلولهای قرمز رنگشده)، بازوفیلها (سلولهای آبی تیره) و دو سلول مگاکاریوسیت بزرگ نیز قابل مشاهده است (مرکز راست؛ مرکز چپ).
Source: © Smart Zoom, Smart In Media. Image and annotations in digital microscopy: Prof. Dr. Karl-Anton Kreuzer, Facharzt für Innere Medizin, Hämatologie und Onkologie
تیموس
نکته: تیموس از سومین بنبست حلقی نشأت میگیرد.
نکته: سندرم دیجرج بدلیل تکامل غیرطبیعی بنبستهای سوم و چهارم حلقی و در نتیجه شکلنگرفتن تیموس و غدد پاراتیروئید، رخ میدهد. در نتیجه بیماران دارای سندرم دیجرج در معرض هایپوکلسمی و عفونتهای ویروسی و قارچی هستند.
گرافی سینه یک کوک جوان (منظر PA)
یک کدورت مثلثی در مدیاستن به نیمهسینه فوقانی راست گسترش یافته که نشانگر تظاهر یک تیموس نرمال است (نشانه تیموس بادبانی؛ پوشش سبز)
این یک نشانهی نرمال در کودکان است.
Source: “Radiology 1300566 Nevit” by Nevit Dilmen, Wikimedia Commons, licensed under CC BY-SA 3.0. The supplementary image with overlays of relevant areas was adapted from the image mentioned above and licensed under CC BY-SA 3.0.