پیوند (Transplantation)

ایمنی‌­شناسیِ پیوند

کامپلکسِ سازگاری بافتیِ اصلی (MHC) و آنتی‌­­ژن لکوسیتیِ انسان (HLA)

• MHC: رشته­‌ای از ژن‌­ها روی کروموزوم 6 که مولکول­‌های HLA را کد می‌کنند.
• HLA: پروتئین‌­هایی رویِ سطح سلول­‌هایی که نقش آنتی‌­ژن پپتیدی را به عنوان عملکردی فیزیولوژیک نرمال برای این که توسط سلول­‌های T به عنوانِ یک سلول خودی یا غیرخودی شناسایی شوند، ایفا می­‌کنند.
• انواع MHC
  • رشته­‌ی MHC کلاس I مولکول‌­های HLA کلاس I را کد می‌کنند و دارای سه لوکوس هستند: HLA-A، HLA-B و HLA-C
  • رشته­‌ی MHC کلاس II مولکول‌­های HLA کلاس II را کد می‌کنند و دارای سه لوکوس می‌­باشد: HLA-DR، HLA-DP و HLA-DQ
• مقاله‌ی سیستم ایمنیِ ذاتی را برای جزئیات بیشتر ببینید!

شناساییِ آنتی­‌ژن بیگانه (Allorecognition)

• تعریف: شناساییِ یک آنتی­‌ژن بیگانه به عنوان یک آنتی­‌ژن غیر خودی به وسیله‌­ی گیرنده💬
• اهمیت بالینی: فعال شدن نوع خاصی از سلول T به وسیله­‌ی یک پپتیدِ HLA بیگانه موجبِ تکثیرِ کلونالِ آن نوع از لنفوسیت T می­‌شود؛ فرایندی که به وسیله‌­ی اینترلوکین-2 به انجام می‌­رسد و نتیجه‌اش رد پیوند است.

موارد مورد نیاز برای سازگاریِ ارگان­‌ها

• سازگاریِ متقاطع (cross-matching/ پیوند)
  • سرم دریافت کننده برای بررسیِ وجودِ آنتی­‌بادی­‌هایِ از قبل ساخته شده (با نامِ آنتی­‌بادیِ مخصوصِ اهداکننده = donor-specific antibody) بر ضدِ لنفوسیت­‌های B و T اهدا کننده مورد آزمایش قرار می­‌گیرد.💬
    • یک آزمون cross-match مثبت علیه لنفوسیتِ B و T اهدا کننده، نشان­‌دهنده­‌ی خطر بالایِ رد پیوند فوق حاد می­‌باشد💬؛ بنابراین پیوند نباید صورت گیرد.
    • یک آزمون cross-match منفی علیه لنفوسیتِ T اما مثبت علیه سلول­‌هایِ B اهدا کنند، نشان­‌دهنده‌­ی خطر بالایِ رد پیوند حاد می­‌باشد؛ اما پیوند باید با احتیاط انجام شود.💬
    • یک آزمون cross-match منفی علیه لنفوسیتِ B و T اهدا کننده، نشان­‌دهنده‌­ی خطر پایینِ رد پیوند می­‌باشد؛ بنابراین پیوند می­‌تواند صورت گیرد.
  • سازگاریِ ABO
    • پیوند سلول‌­های بنیادیِ خونساز: سازگاریِ ABO ارجح می­‌باشد؛ اما ناسازگار بودن هم قابل تحمل است.💬
    • پیوند ارگان توپر: سازگاریِ ABO مورد نیاز است.💬
  • سازگاریِ بافتی
    • تطابق MHC در لوکوسِ HLA-DR، HLA-A و HLA-B💬