منو
منو
جدول محتوا
ترومبوستوپنی
خلاصه
ترومبوسیتوپنی (پلاکت < 150000) بطور شایعتر در اثر اختلال مغز استخوان یا تخریب پلاکت‌ها در خون محیطی و طحال ایجاد می‌شود. علل کاهش تولید پلاکت، نارسایی مغز استخوان، عفونت‌های درگیرکننده مغزاستخوان، رادیاسیون، شیمی‌درمانی و بدخیمی می‌باشد. اختلالات مادرزادی مانند سندرم ویسکوت-آلدریچ، سندرم آلپورت و آنمی فانکونی نیز اتیولوژی ترومبوسیتوپنی هستند. درحالی که افزایش تخریب پلاکت‌ها در خون محیطی ممکن است به علت تولید آنتی بادی ضدپلاکت، داروها (هپارین) و سایرشرایط (HUS ،TTP ،DIC و سپسیس) باشد. ترومبوسیتوپنی در اغلب موارد اتفاقی یافت می‌شود و بیماران اغلب بی‌علامت می‌باشند. در موارد شدیدتر پتشی و خونریزی از بافت‌های بدن (اپیستاکسی، خونریزی از لثه‌ها، هموپتزی، هماچوری، ملنا، هماتمز) دیده می‌شود. درمان به شرایط و شدت بیماری بستگی دارد، و می‌تواند از پیگیری تا تجویز کورتون و IVIG و اسپلنکتومی متفاوت باشد.
اتیولوژی
اختلال تولید پلاکت در مغزاستخوان:
بیماری‌های درگیرکننده مغزاستخوان ← ↓ مگاکاریوسیت‌ها ← ↓ ترومبوپوئز
- نارسایی مغز استخوان: آنمی آپلاستیک، هموگلوبینوری حمله‌ای شبانه (PNH)
- مهار مغزاستخوان: داروها، رادیاسیون، شیمی‌درمانی
- ترومبوسیتوپنی مادرزادی: ویسکوت-آلدریچ💬، سندرم آلپورت، سندرم برنارد-سولیر، آنمی فانکونی، بیماری فون-ویلبراند💬
- عفونت ها: CMV ،EBV ،HIV، هپاتیت C، هرپس زوستر، سرخجه، ریکتزیا، اوریون، پاروویروس B19💬
- بدخیمی: لوسمی، لنفوم، ارتشاح مغز استخوان، سندرم میلودیس‌پلاستیک
- کمبود تغذیه ای: کمبود ویتامینB12 یا فولات (خصوصاً در موارد مصرف شدید الکل)💬
نکته: اگر تولید پلاکت مختل شده باشد، می‌توان کاهش تعداد مگاکاریوسیت‌ها را در بیوپسی مغزاستخوان دید.
افزایش تخریب پلاکت در خون محیطی:
- تررومبوسیتوپنی ایجادشده به واسطه ی داروها: هپارین (HIT)، کینین، داروهای سولفوردار، ضدتشنج‌ها ( کاربامازپین)، آنتی بیوتیک‌ها، مهارکننده‌های گلیکوپروتئین IIb/IIIa (آبسیکسماب)
- حاملگی: پره‌اکلامپسی، سندرم HELLP (همولیز، کاهش پلاکت‌ها، اختلال تست‌های کبدی)
- عفونت‌ها
- ترومبوسیتوپنی بعد از انتقال خون
- آسیب مکانیکی بر اثر وجود دریچه‌ی فلزی قلبی یا جریان یافتن خون در خارج از بدن (دیالیز)
نکته: با افزایش تخریب پلاکت‌ها در خون محیطی، تعداد پلاکت‌ها در مغزاستخوان افزایش می‌یابد.
سایر علل:
- بیماری‌های کبدی (کاهش تولید ترومبوپویتین توسط کبد)
- اسپلنومگالی💬
- ترومبوسیتوپنی حاملگی
- ترومبوسیتوپنی به دنبال ترانسفیوژن خون یا مایعات💬