جدول محتوا
اورژانس‌های انکولوژی
خلاصه
اورژانس‌های انکولوژی گروهی از شرایط بالقوه تهدید کننده حیات است که می‌تواند درنتیجه بدخیمی و/ یا درمان آن‌ها ظاهر شود. این شرایط شامل لکوستاز، سندرم لیز تومور (TLS)، سندرم ورید اجوف فوقانی (SVC)، هایپرکلسمی بدخیم و تب نوتروپنیک میشود. بیماران علامتدار باید با مداخله زودهنگام متخصص سریعاً ارزیابی شوند. اهداف درمانی در درمان بیماری زمینه‌ای انکولوژیک همیشه باید در نظر گرفته شود. TLS در نتیجه تخریب سریع سلولهای تومورال باعث آزاد شدن اجزای داخل سلولی به جریان خون میشود که می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند و باعث عدم تعادل کشنده الکترولیتی شود. مدیریت TLS شامل هیدراتاسیون، اصلاح اختلالات الکترولیتی و کاهش اسید اوریک سرم برای حفظ عملکرد کلیه است. لکوستاز در اثر مقادیر زیادی لکوسیت ایجاد میشود که باعث انسداد گردش خون ریز گشته و در نتیجه ایسکمی و نارسای ارگانی رخ می‌دهد. مدیریت لکوستاز شامل احیای سلولی، هیدراتاسیون و پروفیلاکسی در برابر TLS است. سندرم SVC در نتیجه اختلال در جریان خون از ورید اجوف فوقانی به قلب است که منجر به احتقان وریدی در سر و اندام فوقانی میشود. مدیریت سندرم SVC به علت زمینه‌ای بستگی دارد و با هدف رفع علائم (مانند محدودیت مایعات)، درمان عوارض (مانند ادم مغزی) و طبیعی شدن جریان خون می‌باشد.این مقاله شامل سندرم لیز تومور، لکوستاز و سندرم ورید اجوف فوقانی است. تب نوتروپنیک و هایپرکلسمی در مقاله‌های جداگانه‌ای بحث شده است.
سندرم لیز تومور
تعریف:
وضعیت اورژانسی تهدیدکنند حیات ناشی از تخریب سریع سلولهای تومورال می‌باشد که سبب آزادشدن ماسیو محتویات داخل سلولی میشود؛ مانند پتاسیم، فسفات و اوریک اسید که می‌تواند سبب آسیب کلیوی شود.
اتیولوژی:
- TLS (سندرم لیز تومور) بعد از شروع درمان اولیه سیتوتوکسیک در بدخیمی‌های هماتولوژیک (مانند ALL ،AML یا NHL) ایجاد میشود.
- در بیماران با تومورهای بزرگ، ممکن است بدون ارتباط با درمان رخ دهد.
پاتوفیزیولوژی:
- لیز سلول تومورال ← آزادشدن اجزای داخل سلولی (مانند پتاسیم، فسفات، نوکلئیک اسید) به داخل جریان خون:
- افزایش سطح نوکلئیک اسید ← تبدیل شدن به اوریک اسید ← نفروپاتی اورات و افزایش ریسک آسیب کلیوی
- کاهش سطح کلسیم یونیزه در اثر اتصال فسات به آن ← هایپوکلسمی ← تحریک پذیری عصبی ← افزایش ریسک تشنج
- هایپرفسفاتمی: اتصال فسفات به کلسیم ← تشکیل کریستال‌های کلسیم فسفات ← انسداد توبول‌های کلیوی ← آسیب حاد کلیوی (AKI)
- هایپرکالمی: تغییر در پتانسیل استراحت غشا ← افزایش ریسک آریتمی قلبی
نکته: برای به یاد سپردن الکترولیت‌هایی که در سندرم لیز تومور تحت تأثیر قرار می‌گیرند عبارت ” PUKE calcium” را در نظر بگیرید: Phosphorus، Uric acid و پتاسیم (K+) افزایش یافته و کلسیم کاهش می‌یابد.
سندرم لیز تومور از تخریب سریع سلولهای تومورال و در نتیجه آزاد شدن گسترده اجزای داخل سلولی ناشی میشود. این بیماری معمولاً در ابتدای درمان سیتوتوکسیک در بیماران مبتلا به بدخیمی-های خونی (مانند ALL ،AML یا NHL) رخ می‌دهد، اما ممکن است خود بخود نیز رخ دهد. تجمع کریستال‌های اسید اوریک می‌تواند باعث آسیب حاد کلیه شود و اختلال تعادل الکترولیتی می‌تواند عواقب تهدید کننده زندگی مانند آریتمی قلبی و تشنج را به همراه داشته باشد.
فتو میکروگراف نمونه ادرار با pH= 5 (میکروسکوپ نوری):
دسته‌ای از سه کریستال شفاف، به شکل الماس (لوزی) قابل مشاهده است.
این یکی از خصوصیات ظاهری کریستال‌های اسید اوریک است. که به طور معمول در بیماران مبتلا به نقرس یا در افراد سالم که رژیم غذایی با پورین بالا مصرف می‌کنند (گوشت)، دیده میشود. بلورهای اسید اوریک نیز ممکن است بشکه‌ای و سوزنی شکل به نظر برسند (در این تصویر دیده نمی‌شود).