جدول محتوا
معیانات ریه
خلاصه
معاینه‌ی سیستم ریوی بخشی اساسی از معاینه‌ی فیزیکی است و به ترتیب از چهار مرحله‌ی مشاهده، لمس، دق و سمع تشکیل شده است. شناسایی لندمارک‌های سطحی و رابطه‌ی آن‌ها با ساختارهای زیرین بسیار مهم است. معاینه‌ی فیزیکی سیستم ریوی را با درخواست از بیمار برای نشستن راحت روی میز معاینه و مشاهدهی کامل و بدون لباسِ تنه‌ی فوقانی آغاز می‌شود. سپس مشاهدهی قفسه‌ی سینه و الگوی تنفسی بیمار صورت می‌گیرد، مرحله‌ی بعد لمس دیواره‌ی قفسه‌ی سینه است، سپس دق ناحیه‌ی توراکس و در نهایت سمع میدان‌های ریوی را انجام می‌دهیم. شرح‌حال گیری دقیق و معاینه‌ی فیزیکی کامل برای رسیدن به تشخیص‌های افتراقی مهم و شروع درمان کمک‌کننده است.
مشاهده
در مشاهده موارد زیر را باید در نظر بگیریم:
- الگوی تنفس
- آهنگ طبیعی تنفس در افراد بزرگسال 12-20 تنفس در دقیقه، و در نوزادان 30-60 تنفس در دقیقه است.
- نسبت دم به بازدم: نسبت زمان دم به زمان بازدم هنگام تنفس‌های خودبه‌خودی که در شرایط طبیعی 1 به 20 است.
- الگوهای تنفس غیرطبیعی شایع عبارتند از:
- تنفس شین-استوکس: دوره‌های تنفس عمیق که به دنبالشان آپنه می‌آید.
- در نتیجه‌ی تأخیر مغز در کشف تغییرات تهویه‌ی هوایی و فشار کربن دی‌اکسید شریانی بوجود می‌آید.
- علل شایع عبارتند از: نارسایی قلبی (CHF) پیشرفته، آسیب به مراکز تنفسی (مثلاً در سکته مغزی، آسیب‌های تروماتیک مغزی، انسفالوپاتی‌های متابولیک) و آپنه مرکزی خواب.
- تنفس‌های آتاکسیک: تنفس‌های نامنظم از لحاظ ریتم و عمق.💬
- تنفس انسدادی: بازدم‌های طولانی💬
- تنفس شین-استوکس: دوره‌های تنفس عمیق که به دنبالشان آپنه می‌آید.
- افزایش تلاش برای نفس‌کشیدن
- نشانه‌های محیطی از اختلال عملکرد تنفسی
- سیانوز: تغییر رنگ پوست و مخاط به رنگ آبی (به‌خاطر هموگلوبینی که اکسیژن زیادی از دست داده)
- کلابینگ ناخن‌ها💬
- علت‌شناسی یا اتیولوژی
- هایپوکسمی مزمن (از جمله بیماری مادرزادی قلبی، شانت‌های قلبی، بیماری بینابینی ریوی، سیستیک فیبروزیس و سرطان ریه)
- COPD باعث شکل‌گیری کلابینگ ناخن‌ها نمی‌شود و اگر بیماری COPD کلابینگ ناخن داشته باشد خطر وجود بدخیمی زمینه‌ای بالاتر می‌رود.
- در بیماری استئوارتروپاتی هایپرتروفیک هم ممکن است دیده شود: یک سندرم (ارثی یا پارانئوپلاستیک) که با کلابینگ دردناک ناخن‌ها، افیوژن سینوویال و التهاب پریوست استخوانی، بروز پیدا می‌کند.
- ویژگی‌های بالینی
- تورم بدون درد بافت پیوندی در بندهای انتهایی انگشتان.
- زاویه‌ی ˚Lovibond ≥180: زاویه‌ی بین قاعده‌ی ناخن و پوست اطرافش.
- قاعده‌ی ناخن هنگام فشار دادن حالتی اسفنجی دارد و با برداشتن فشار به حالت اولیه برمی‌گردد.
- تست Schamrith
- بندهای انتهایی انگشتان را روبه‌روی هم قرار دهید به نحوی که ناخن‌ها همدیگر را لمس کنند
- وقتی بیمار کلابینگ ناخن داشته باشد، فضای “پنجره‌ای” الماسی شکل بین ناخن‌ها دیده نخواهد شد.
- ناهنجاری‌ها در شکل توراکس
- قطر قدامی-خلفی توراکس در بیماری COPD ممکن افزایش پیدا کند و شکل قفسه سینه‌ی بیمار بشکه‌ای شود (barrel chest).
- تو رفتگی فضاهای بین دنده‌ای
- حرکت غیر قرینه‌ی سینه‌ای ممکن است با بیماری پلور، آسیب عصب فرنیک یا افیوژن پلور همراه باشد.
- کیفوز یا اسکولیوز می‌توانند ظرفیت حیاتی خارج شونده هنگام بازدم، حجم هوای بازدمی خارج شده با نیروی زیاد و به‌طور کلی عملکرد تنفسی را کاهش دهند.
- در صورت وجود خلط یا ترشحات تنفسی داریم:
- سفید و شفاف بودن خلط: عفونت ویروسی (مثلاً برونشیت که با سرفه‌ی صبحگاهی همراهی دارد).
- سفید و کف مانند: ادم ریوی
- زرد-سبز: عفونت باکتریایی
- سبز: یکی از نشانه‌های عفونت سودومونایی
- خاکستری: پنوموکونیوز، مراحل انتهایی و رو به بهبودی عفونت باکتریایی
- قهوه‌ای متمایل به سیاه: احتمالاً خون قدیمی؛ باید بیشتر ارزیابی شود (ممکن است یافته‌ای تصادفی و بدون خطر هم باشد)
- شکننده و ترد: سل، اکتینومایکوزیس
- هموپتزی: قسمت پایینی را بخوانید.
- در نوزادان و کودکان تازه پا گرفته
ناخن‌ها بزرگ و گرد شده‌اند و تحدبشان افزایش یافته است (ناخن‌های بقراطی). تورم قاشق مانند نیز در بندهای انتهایی انگشتان دیده می‌شود.
این یافته‌ها نشانگر یک پاتولوژی زمینه‌ای هستند که با هایپوکسمی مزمن همراه بوده است.
ناخن‌های بزرگ و گرد همراه با تحدب (ناخن‌های بقراطی) قابل مشاده اند. تورم قاشق مانند نیز در بندهای انتهایی انگشتان دیده می‌شود.
این یافته‌ها نشانگر یک پاتولوژی زمینه‌ای هستند که با هایپوکسمی مزمن همراه بوده است. سیستیک فیبروزیس ممکن‌است با نارسایی تنفسی مزمن همراهی کند.
انگشت‌ها ضخیم‌تر شده‌اند و ناخن‌ها تحدب پیدا کرده‌اند.
این یافته‌ها در استئوآرتروپاتی هایپرتروفیک دیده می‌شوند، اما ممکن‌است در هایپوکسمی مزمن نیز یافت شوند.
بندهای انتهایی انگشتان مثل حباب‌های لامپ بزرگ شده‌اند و تحدب ناخن افزایش قابل توجهی داشته است.