پانکراتیت حاد بیماری التهابی پانکراس است که غالباً به دنبال بیماری مجاری صفراوی یا سوءمصرف الکل ایجاد می شود. آسیب به پانکراس باعث ترشح موضعی آنزیمهای پروتئولیتیک گوارشی میشود که بافت پانکراس را در خود هضم میکند. پانکراتیت حاد معمولاً با درد اپیگاستر انتشار یابنده به پشت، تهوع، استفراغ و حساسیت اپیگاستریک هنگام لمس. تشخیص بر اساس تظاهرات بالینی، افزایش آنزیمهای پانکراسی سرم (آمیلاز، لیپاز) و یافتههای مربوط به تصویربرداری (CT ،MRI، سونوگرافی) داده میشود. درمان بیشتر حمایتی است و شامل استراحت دادن به روده، احیای مایعات و داروهای ضددرد است. با شروع درد و کاهش علائم التهابی، تغذیه رودهای معمولاً به سرعت از سرگرفته میشود. روشهای مداخلهای ممکن است جهت درمان بیماریهای زمینهای (مانند ERCP یا کوله سیستکتومی در پانکراتیت ناشی از سنگ صفراوی) نشان داده شود. عوارض موضعی پانکراتیت شامل نکروز، تشکیل کیست کاذب پانکراس (سودوکیست) و آبسه است. عوارض سیستمیک شامل سپسیس، ARDS، نارسایی عضو و شوک است و با افزایش قابل توجهی در مرگ و میر همراه است.
مجرای اصلی پانکراس و مجرای صفراوی مشترک با هم ادغام شده و وارد قسمت نزولی دوازدهه در پاپیلای بزرگ دوازدهه میشوند. مجرای فرعی از پاپیلای مینور دوازدهه وارد میشود.
توجه: آناتومی مجرا ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد
كولهيتيازيس: وجود سنگ صفرا در کیسه صفرا
کلانژیت: التهاب و عفونت مجرای صفراوی (سایه نارنجی) ثانویه به کولهدوکولیتیازیس (سنگ مجرای صفراوی)
پانکراتیت صفراوی: انسداد خروجی پانکراس ثانویه به کولهدوکولیتیازیس (سنگ مجرای صفراوی) امکان فعال سازی آنزیمهای پانکراسی را فراهم میکند؛ در نتیجه التهاب پانکراس (سایه نارنجی) ایجاد میشود.