منو
منو
جدول محتوا
سندرم دیسترس حاد تنفسی (ARDS)
خلاصه
سندرم دیسترس حاد تنفسی (ARDS) یک واکنش التهابی شدید ریهها نسبت به آسیب ریوی است. درحالیکه سپسیس شایعترین علت بهوجود آمدن این سندرم است، فاکتورهای سیستمیک و ریوی مختلفی (مثل پنومونی و آسپیراسیون) میتوانند عللی برای شکلگیری ARDS باشند. علائم اولیهی این سندرم عبارتند از: شکلگیری حاد و ناگهانی سیانوز، تنگینفس و تاکیپنه. یافتهی اصلی در ARDS نارسایی تنفسی هایپوکسمیک همراه با کاهش فشار شریانی اکسیژن است، حالتیکه میتواند به سمت نارسایی تنفسی هایپرکاپنیک پیشرفت کند. X-ری سینه معمولاً درگیریهای منتشر و دوطرفهی ریوی را نشان میدهد. یک یافتهی آزمایشگاهی مهم و تعیینکنندهی ARDS نسبت PaO2/FiO2 ≤300mmHg است. مدیریت ARDS بر روی برقراری جریان و میزان کافی اکسیژن تمرکز دارد، که با استفاده از روشهای انتوباسیون و ونتیلاسیون مکانیکی حمایتکنندهی ریوی قابل دستیابی است. بعلاوه، هر علت زمینهای قابل درمان ARDS باید هرچه زودتر مدیریت شود. حتی اگر درمان اولیهی کافی آغاز گردد، ARDS هنوز هم یک بیماری تهدید-کنندهی حیات حاد بهحساب میآید که آهنگ مرگ و میر بالایی هم دارد. اکثر بیماران در هفتههای بعد از شروع علائم حاد به خوبی به سمت بهبودی پیش میروند، اما بعضی موارد هم ممکن است به سمت فیبروز ریوی بروند، حالتیکه زمان بستری در بیمارستان را بیشتر کرده و باعث تأخیر در بهبود علائم بیماری میشود.
تعریف
ARDS یک سندرم بالینی مربوط به نارسایی حاد تنفسی همراه با هایپوکسمی و درگیری دوطرفهی ریوی است؛ یعنی علائمی که نمیتوان آنها را کاملاً به مشکلاتی زمینهای مثل نارسایی قلب یا وجود مقادیر زیاد و بیش از حد مایعات در بدن نسبتشان داد. معیارهای برلین برای ARDS را ببینید.
اتیولوژی یا علتشناسی
علل سیستمیک
- سپسیس (شایعترین علت)
- مثلاً ثانویه به تروما، عفونت یا پریتونیت
- تروما
- شوک
- تزریق خون ماسیو یا وسیع (برای بررسی جزئیات، TRALI را ببینید)
- پانکراتیت حاد
- پیوند سلولهای بنیادی خونساز
- مصرف داروها (مثل سالیسیلیک اسید، ضد افسردگیهای سه حلقهای یا TCA، بلئومایسین)
- اوردوز موادمخدر (مثلاً کوکائین)
- پنومونی
- آسپیراسیون
- استنشاق مواد سمی
- ضربهی فیزیکی به ریهها
- آسیب دمی (مثلاً استنشاق اکسیژن هایپرباریک)
- حالت نزدیک به غرق شدن در آب
- آمبولی چربی (مثلاً در نتیجهی آسیب ترومای غیرنافذ)
- آمبولی مایع آمنیوتیک (هنگام زایمان)
- پیوند ریه
نکته: سپسیس شایعترین علت بهوجود آمدن ARDS است!
پاتوفیزیولوژی
آسیب بافتی (ریوی یا خارج ریوی) ← ترشح مدیاتورهای التهابی (مثل اینترلوکین-1) ← واکنش التهابی← مهاجرت نوتروفیلها به داخل آلوئولها← ترشح بیش از حد مدیاتورهای نوتروفیلی (مثل سایتنوکاینها، پروتئازها، واکنشگرهای گونهی اکسیژن) ← آسیب به مویرگهای آلوئولی و سلولهای اندوتلیال (آسیب آلوئولی منتشر یا DAD) که منجر به شکلگیری اتفاقات زیر میشود:💬
- فاز اگزوداتیو: تجمع زیاد مایعات در فضای میانبافتی و سطوح آلوئولی ← ادم ریوی همراه با فشار گوهای مویرگ ریوی طبیعی (ادم ریوی بدون منشاء قلبی) ← کاهش کمپلیانس ریوی و زجر تنفسی
- شکلگیری غشای هیالن: خروج نوترفیلها و مایع پُرپروتئین به داخل فضای آلوئولی ← شکلگیری غشای هیالنی آلوئولی ← اختلال در تبادلات گازی ← هایپوکسمی
- هایپوکسمی ← جبران از راه هایپرونتیلاسیون ← آلکالوز تنفسی
- هایپوکسمی ← انقباض عروق ریوی به دلیل هایپوکسی مزمن ← هایپرتنشن ریوی و شانت ریوی راست-به-چپ💬
- آسیب به پنوموسیتهای تیپ I و II ← کاهش سورفاکتانت ← کلاپس یا خوابیدن آلوئولها روی هم ← شانت داخل ریوی
- فاز ارگانیزه کردن (مراحل دیررس): تقسیمات سلولی زیاد پنوموسیتهای تیپ II و تهاجم فیبروبلاستها ← فیبروز میانبافتی پیشرونده
ویژگیهای بالینی
- تنگینفس حاد
- تاکیپنه و تاکیکاردی
- سیانوز
- کراکل منتشر
- تب، سرفه و درد سینه هم ممکناست دیده شود.