جدول محتوا
گلوکوکورتیکوئیدها
خلاصه
گلوکوکورتیکوئیدهای سنتتیک، گروهی از داروها با اثرات ضد التهابی، سرکوب کننده سیستم ایمنی، متابولیک و هورمونی هستند. این داروها از نظر ساختاری و عملکردی مشابه هورمون گلوکوکورتیکوئید درون زا (کورتیزول) عمل می‌کنند. گلوکوکورتیکوئیدها اثرات فوری دارند (گشاد شدن عروق) که به تعامل با DNA بستگی ندارد؛ با این حال، آن‌ها با اتصال به گیرنده‌های اصلی خود و تعاملی که با DNA دارد، اقدامات طولانی اثر و دیررس ِضد التهابی و سرکوب کننده ایمنی را انجام می‌دهند، که باعث تغییرات پیچیده در رونویسی ژن می‌شود. این اثرات ژنومی فقط پس از چند ساعت شروع به آشکار شدن می‌کنند. همچنین این داروها می‌توانند گیرنده‌های مینرالوکورتیکوئیدی را نیز تحریک کنند، اما در اغلب داروهاي گلوكوكورتيكوئيدی، براي ایجاد اثر مينرالوكورتيكوئيدی قابل توجه، به دوزهاي بالا نياز است. گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک برای درمان جایگزینی هورمون (در بیماری آدیسون)، در بیماری‌های التهابی حاد یا مزمن (آرتریت روماتوئید) و سرکوب سیستم ایمنی (پس از پیوند اعضا) استفاده می‌شوند. گلوکوکورتیکوئیدهای موضعی برای درمان بیماری‌هایی مانند درماتوز، آسم و یووئیت قدامی استفاده می‌شوند. عوارض جانبی شامل اختلالات متابولیکی و غدد درون ریز، افزایش وزن، واکنش‌های پوستی، فشار خون بالا و اختلالات روانپزشکی (افسردگی) است. موارد منع مصرف گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک عبارتند از عفونت‌های قارچی سیستمیک و در مورد دگزامتازون، مالاریای مغزی. در آسم می‌توان از گلوکوکورتیکوئیدهای استنشاقی استفاده کرد. در صورت وجود عفونت‌های موضعی از قبل، گلوکوکورتیکوئیدهای موضعی و چشمی منع مصرف دارند.
تعریف
- کورتیکواستروئیدها: شامل گروهی از هورمون های استروئیدی می‌باشد که شامل گلوکوکورتیکوئیدها و مینرالوکورتیکوئیدها می‌باشد.
- کورتیکواستروئیدهای داخلی: هورمون‌های ساخته شده از کلسترول در غده آدرنال :
- گلوکوکورتیکوئیدهای داخلی (کورتیزول) که در زونا فاسیکولاتا ساخته شده و اثرات ضدالتهابی، متابولیکی، سرکوبگر ایمنی و اندوکرین دارند.💬
- مینرالوکورتیکوییدهای داخلی (آلدوسترون): در زونارتیکولاریس ساخته شده و سیستم رنین – آنژیوتانسین و تعادل آب و الکترولیتی را تنظیم می‌کند.
- کورتیکو استروئیدهای سنتتیک: آنالوگ‌های ساختاری و عملکردی که در بیماری‌های مختلف به عنوان درمان استفده می‌شوند.
نگاه کلی
- کورتیکواستروئیدهای سیستمیک:
- کورتیکواستروئیدهایی که خوراکی، داخل وریدی یا داخل عضلانی مصرف می‌شوند.
- در تمام بدن پخش شده و اثر سیستمیک دارند.
- کورتیکواستروئیدهای موضعی:
- کورتیکواستروئیدهایی که موضعی، داخل مفصلی، استنشاقی و یا به صورت قطره‌های چشمی و گوشی استفاده می‌شوند.
- ابتدا فقط در محل تجویز اثر دارند؛ در ادامه ممکن است مقداری از آن وارد جریان خون شود و اثرات سیستمیک داشته باشد.
- مثال‌ها: بکلومتازون، بودزوناید، فلوتیکازون، کلوبتازول
- قدرت کورتیکواستروئیدهای سیستمیک:
- توان اثر کورتیکواستروئیدها متفاوت می‌باشد.
- هیدروکورتیزون (کورتیزول سنتتیک) به عنوان مرجع در نظر گرفته و توان مینرالوکورتیکوئیدی و گلوکوکوتیکوئیدی آن 1 در نظر گرفته می‌شود و توان سایر داروها نسبت به آن محاسبه می‌شود.