سیستم ادراری شامل کلیهها، حالبها (ureter)، مثانه و پیشآبراه ادراری (یورترا) است. این ارگانها در جهت تعادل مایعات بدن و حذف مواد زائد از جریان خون عمل میکنند. ادرار توسط کلیه تولید شده و از طریق حالب به مثانه منتقل میشود. از مثانه هم توسط پیشآبراه (یورترا) به خارج بدن منتقل میشود. حالب دارای عضلات صافی است که با انقباضات پریستالتیک (دودی)، ادرار را به مثانه منتقل میکند. مجرای حالب در چند محل دارای تنگی است؛ محل اتصال لگنچه و حالب (uteropelvic junction)، ورودی لگنچه (pelvis) و محل اتصال حالب و مثانه (uterovesical junction) که مکانی مستعدِ برای گیر کردنِ سنگ میباشد. مثانه در خارج صفاق، پشت سیمفیز پوبیس و داخل لگن قرار دارد و عضلات دترسورِ آن در به جلو راندن ادرار نقش ایفا میکنند. مثانه شامل رأس (apex)، تنه، فوندوس و گردن میباشد. مثانه میتواند با ترومای بلانت شکم پاره شده و باعث ایجاد پریتونیت شود. اسفنگتر داخلی یورترا نوعی عضلهی حلقوی در اطراف گردن مثانه است که از نشت ادرار به داخل یورترا جلوگیری میکند. یورترا یک نوع مجرای توبولار است که ادرار را از مثانه به مآتوس خارجی یورترا منتقل میکند. یورترای آقایان که همچنین مایع سِمن را هم منتقل میکند، به سه قسمت تقسیم میشود: یورترای پروستاتی، یورترای غشایی و یورترای تناسلی (یورترای اسفنجی). اما در خانمها یورترا فقط یک قسمت دارد. یورترای غشایی و تناسلی در آقایان و یورترای خانمها توسط بافت اپیتلیومی سنگفرشی چندلایه و حالب، مثانه و یورترای پروستاتی با اپیتلیوم ترانزیشنال پوشیده شدهاند.
برش طولی از کلیه
لگنچهی کلیوی به کالیسهای ماژور و مینور تقسیم میشود.
از آپکس هر کالیس مینور، هرمهای کلیوی مثلثی شکل نشأت گرفتهاند که توسط ستونهای کلیوی از یکدیگر جدا میشوند. ستونهای کلیوی ساختارهایی هستند که از کورتکس یا غشای کلیه آمدهاند.
هر هرم کلیوی (همراه با مدولا) و کورتکس رویی خود، یک لوب کلیوی را شکل میدهند.
ساختار کلیه:
نفرونها، یعنی واحدهای ساختاری و عملکردی کلیه، داخل لوبهای کلیوی جای دارند.
هر نفرون از یک گویچهی کلیوی، یک لولهی پیچخوردهی نزدیک، قوس هنله و یک لولهی پیچخوردهی دور تشکیل شده است. اکثر نفرونها در کورتکس قرار دارند. فقط قوس هنله و مجرای جمعکننده وارد مدولای کلیه میشوند.
© AMBOSS
برش طولی از کلیهی راست (منظر دورسال)
لگنچهی کلیه شامل چندین کالیکس است که به داخل لگنچهی کلیه تخلیه می شوند. کالیس های مینور پاپیلاهای کلیوی هرم را در مدولای کلیه احاطه کرده اند. از اینجا ، ادرار از طریق کالیکسهای ماژور و لگنچهی کلیه به حالب تخلیه می شود. حالب ، شریان و ورید کلیوی، هیلوم کلیه را تشکیل می دهد. هر کلیه از طریق یک شریان و ورید کلیوی خونرسانی می شود؛ این عروق پارانشیم کلیه به عروق کوچکتری منشعب می شود.
© AMBOSS