جدول محتوا
هایپرپرولاکتینمی
خلاصه
هایپرپرولاکتینمی که به افزایش تولید پرولاکتین توسط هیپوفیز قدامی اشاره دارد، از نظر فیزیولوژیک در دوران بارداری، شیردهی و دوره‌های استرس دیده می‌شود. هایپرپرولاکتینمی پاتولوژیک اغلب نتیجه آدنوم‌های هیپوفیز است. در مواردی نیز در اثر کم کاری اولیه تیروئید و مصرف آنتاگونیست‌های دوپامین (متوکلوپرامید، هالوپریدول) اتفاق می‌افتد. زنان مبتلا به هایپرپرولاکتینمی پاتولوژیک، با گالاکتوره، کاهش میل جنسی، ناباروری، اختلال قاعدگی و یا پوکی استخوان مواجه هستند. مردان به طور کلی با کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ و/ یا ژنیکوماستی روبرو می‌شوند. تشخیص با اندازه‌گیری مکرر سطح پرولاکتین صبح تأیید می‌شود. پس از رد کم کاری تیروئید، باید MRI جمجمه‌ای برای تشخیص آدنوم هیپوفیز انجام شود. مدیریت این بیماری با ساتفاده از آگونیست‌های دوپامین (به عنوان مثال؛ بروموکریپتین، کابرگولین) و درمان علت زمینه‌ای اصلی انجام می‌شود.
اپیدمیولوژی
- جنسیت: ♀ > ♂
- شیوع : ∼ 4 درصد جامعه
- شایعترین فرم افزایش فعالیت هیپوفیزی، هایپرپرولاکتینمی می‌باشد.
اتیولوژی
- آدنوم هیپوفیزی ترشح کننده پرولاکتین (پرولاکتینوما)
- آسیب به هیپوتالاموس و/ یا ساقه اینفوندیبولار
- کم‌کاری شدید تیروئید (هایپوتیروئیدی): T3/T4↓ ←↑ TRH ← ↑ پرولاکتین
- داروها
- آنتاگونیست های دوپامین:
- ضداستفراغ ها: متوکلوپرامید
- ضدسایکوزها (مثلاً هالوپریدول، ریسپریدون)
- بعضی از ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای: مثلاً کلومیپرامین
- مصرف‌کننده‌های کاته‌کولامینی: مثلاً رسپرین
- مهارکننده‌های سنتز دوپامین: آلفا-متیل دوپا
- قرص‌های ضدبارداری خوراکی
- وراپامیل
- ضددردهای اپیات
- آنتاگونیست‌های هیستامین-2 (سایمتدین، رانیتیدین)
- آنتاگونیست های دوپامین:
- برخی از تشنج‌های کانونی: تشنج لوب تمپورال (بدلیل مجاورت با هیپوتالاموس روی آن تأثیر می‌گذارد)
- نارسایی مزمن کلیه
- به دنبال مکیدن و تحریک نوک پستان، جراحی قفسه پستان، به دنبال عفونت با هرپس زوستر
- علل فیزیولوژیک: حاملگی، استرس، شیردهی، گریه کودک، خواب، ورزش و ارگاسم
نکته: دوپامین ترشح شده از هیپوتالاموس ترشح پرولاکتین را مهار می‌کند، درحالی که هورمون آزادکننده تیروتروپین (TRH) سبب افزایش ترشح پرولاکتین می‌شود.
نکته: آدنوم هیپوفیز، شایعترین عامل هایپرپرولاکتینمی پاتولوژیکال می‌باشد. (حدود 50 درصد موارد)
