منو
منو
جدول محتوا
آسیب کلیوی حاد (نارسایی کلیوی حاد)
خلاصه
آسیب کلیوی حاد (acute kidney injury = AKI)، از بین رفتن ناگهانی عملکرد کلیوی و به دنبال آن افزایش کراتینین خون و نیتروژن اوره‌ی خون (BUN=Blood Urea Nitrogen) می‌باشد. شایعترین علت آن کاهش خونرسانی به کلیه (پره رنال) که البته ممکن است به خاطر عللی دیگر مثل آسیب مستقیم به کلیه (رنال/ اینترنال/ اینترینسیک) یا درناژ ناکافی ادرار (پست رنال) نیز باشد. در AKI هومئوستاز اسید-باز و تعادل مایعات بدن و الکترولیت‌ها به هم می‌خورد و دفع موادی مانند داروها به ادرار مختل می‌شود. علامت اصلی AKI کم بودن ادرار (الیگوری) یا عدم دفع ادرار (آنوری) می‌باشد؛ در بعضی موارد زیاد بودن ادرار (پلی‌اوری یا پرادراری) نیز به علت اختلال بازجذب مواد در کلیه می‌تواند رخ دهد. تشخیص AKI به وجود بالابودن کراتینین خون و/ یا کاهش برون‌ده ادراری نیاز دارد. اقدامات ویژه‌ی تشخیصی با شک به علت اولیه‌ی نارسایی انجام خواهند شد. برای پیش‌گیری از از دست رفتن برگشت ناپذیر عملکرد کلیوی، ارزیابی، تشخیص و درمان سریع ضروری می‌باشد.
اتیولوژی
آسیب کلیوی حاد پره‌رنال (حدود 60% موارد)
علل پره‌رنال، هر موقعیتی که به کاهش خونرسانی (پرفیوژن) کلیوی منجر شود را شامل می‌شود.
- کاهش حجم خون (هایپوولمی)
- کاهش حجم (volume depletion): مثلاً خونریزی، استفراغ، اسهال، عرق کردن، سوختگی، دیورتیک‌ها، عدم دریافت کافی مایعات، پانکراتیت حاد
- کاهش حجم در گردش: مثلاً سندرم هپاتورنال (کبدی-کلیوی)، سیروز، نارسایی کبد، سندرم نفروتیک، نارسایی احتقانی قلب
- کاهش فشار خون: مثلاً سپسیس، دهیدراتاسیون، شوک کاردیوژنیک (کاهش برون‌ده کلیوی)، شوک کاردیوژنیک
- تنگی شریان کلیوی
- داروهای موثر بر خونرسانی گبومرول: مثلاً سیکلوسپورین، تاکرولیموس، NSAIDها💬، مهار کننده‌ی ACE💬
تذکر: از تجویز همزمان ACEi و NSAIDs در بیماران با کاهش خونرسانی کلیوی (نارسایی احتقانی قلبی، تنگی شریان کلیوی) خودداری کنید؛ چون باعث تشدید در کاهش میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) می‌شود!
آسیب کلیوی حاد رنال/ اینترینسیک/ داخلی (حدود 35% موارد)
هر عاملی که باعث آسیب مستقیم کلیه شود جزو علل اینترینسیک (داخلی) محسوب می‌شود.
- نکروز توبولی حاد (علت 85% از موارد AKIs داخلی): معمولاً به علت سپسیس، عفونت، ایسکمی و/ یا نفروتوکسین‌ها
- گلومرونفریت (مثلاً گلومرونفریت سریع پیش‌رونده💬)
- عروقی
- سندرم همولیتیک-اورمیک (Hemolytic Uremic Syndrome=HUS)
- پورپورای ترومبوتیک ترومبوسایکوپنیک (TTP)
- هایپرتنشن بدخیم
- واسکولیت
- نفریت توبولواینتراستیشیال حاد
- تحریک شده با دارو
- عفونت‌ها
- ایمونولوژیک
نکته: نارسایی پره‌رنال طول کشیده نهایتاً به نارسایی داخلی (اینترارنال) تبدیل می‌شود؛ چون کاهش طول کشیده در خونرسانی کلیه باعث نکروز توبولار می‌شود!