صفحه اصلی > قلب و عروق > آترواسکلروز (پلاک آترواسکلروتیک)
آترواسکلروز شایعترین نوع آرتریواسکلروز که همان ضخیم شدگی و سفتی دیواره شریان است، میباشد. ریسک فاکتورهای اصلی شکلگیری آترواسکلروز عبارتند از: مصرف دخانیات، دیابت شیرین، فشارخون بالای شریانی، دیسلیپیدمی، سابقه خانوادگی بیماریهای زودرس قلبی و سن بالا. بیماریزایی (pathogenesis) این بیماری پیچیده است و با آسیب سلولهای اندوتلیال بدتر هم میشود. این آسیب باعث میشود که سلولهای التهابی به انتیما فراخوانده شوند و پلاکتها به اندوتلیال از هم گسیخته بچسبند. سلولهای عضله صاف (SMC) و ماکروفاژِهای مهاجم، کلسترول را از LDL اکسیدهشده برمیدارند و به سلولهای کفآلود (Foam cell) تبدیل میشوند. این foam cellها با هم تجمع یافته و باعث آسیب آترواسکلروتیک (atherosclerotic lesion = fatty streak) میشوند که در نهایت منجر به تشکیل ماتریکس خارج سلولی خواهند شد (مثلاً کلاژن). این فرایند به تشکیل پلاک فیبروزی (سلولهای کفآلود، ماتریکس خارج سلولی، کلسترول آزاد و باقیماندههای (debris) سلولی) میشود. این پلاکها ممکن است پاره شده و لخته (thrombosis) تشکیل دهند. مکانهای شایع برای ایجاد آترواسکلروز عبارتند از: آئورت شکمی، شریانهای کرونری، شریان پوپلیتئال و شریان کاروتید. بر اساس مکان تشکیل، انواع عارضه ممکن است رخ دهد؛ مثلاً آنوریسم شریانی، دایسکشن، بیماری کرونری قلبی (coronary heart disease = CHD)، بیماری عروق محیطی (peripheral artery disease = PAD)، ایسکمی رودهای، دمانس عروق سابکورتیکال (Subcortical vascular dementia = (Binswanger disease))، ترومبوز (مثلاً سندرم حاد کرونری و stroke = سکته مغزی!) و افزایش فشار خون عروق کلیوی (renovascular hypertension).
نکته: گاهاً “آترواسکلروز” و “آرتریولواسکلروز” به جای هم به کار میروند!
X-ری لگن و قسمت فوقانی پاها (بدون مادهی حاجب؛ منظر AP)
کلسیفیکاسیون گسترده و منتشر هر دو شریان فمورال قابل مشاهده است (“شریانهای شبیه لولههای سربی”)
این یافته نشانگر وجود آرتریواسکلروز Monckeberg است.
منبع:“Mönckeberg’s sclerosis – is the artery the only target of calcification?” by Carlos Eduardo Barra Couri et al., BMC Cardiovascular Disorders Journal, licensed under CC BY 2.0. / image cropped. Further notes: BJH (19/1/18): confirmed CC BY 2.0 license https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Moenckeberg.jpg