جدول محتوا
فیبریلاسیون دهلیزی
خلاصه
فیبریلاسیون دهلیزی (Afib) یک تاکی‌آریتمی فوق بطنی شایع است که با فعالیت دهلیزی ناهماهنگ مشخص می‌شود و موجب پاسخ نامنظم بطنی خواهد شد. درحالی‌که مکانیسم دقیق آن هنوز ناشناخته است اما ارتباط آن با یکسری ریسک فاکتورهای قلبی (مثلاً بیماری دریچه‌ای قلب و بیماری کرونری قلب) و غیر قلبی (مثلاً پرکاری تیروئید و اختلالات الکترولیت) ثابت شده است. افراد دارای Afib معمولاً بدون علامت هستند. به هر حال وقتی علائم رخ دهند، معمولاً شامل مواردی مثل سبکی سر و تنگی نفس می‌باشند. معاینه فیزیکی معمولاً یک نبض نامنظمِ نامنظم را نشان می‌دهد. تخلیه‌ی غیرموثر دهلیز به علت Afib می‌تواند موجب ایستایی خون در محل و تشکیل لخته در دهلیز می‌شود که در مقابل موجب افزایش خطر سکته مغزی و دیگر عوارض ترومبوآمبولیک می‌شود. یافتن این موارد در ECG با تأیید تشخیص همراه است: امواج P غیر قابل تشخیص، کامپلکس QRS باریک با فواصل QRS نامنظم. اکوکاردیوگرافی در بیماران Afib برای ردکردن بیماری‌های ساختمانی قلب و شناسایی وجود لخته در داخل دهلیز استفاده می‌شود. کاردیوورژن synchronized در بیماران با همودینامیک ناپایدار مورد نیاز است. در بیماران با همودینامیک پایدار، درمان شامل تعدیل ریسک فاکتورهای قابل تغییر، استراتژی کنترل ریت یا کنترل ریتم و درمان ضدانعقادی میباشد. درمان ریت کنترل معمولاً شامل بتابلاکرها یا بلاک کننده‌های کانال کلسیمی غیردی‌هیدروپیریدینی میباشد. استراتژی ریتم کنترل شامل کاردیوورژن synchronized به صورت الکتیو و/ یا استفاده از داروهای ضدآریتمی میباشد (مثلاً فلکائینید، پروپافنون یا آمیودارون). نیاز به درمان ضدانعقادی با توجه به امتیاز CHA2DS2-VASc تعیین خواهد شد. Ablation جراحی یا تحت هدایت کاتترِ بافت آریتموژن در موارد Afib مقاوم به درمان یا شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فلاتر دهلیزی یکی دیگر از تاکی‌آریتمی‌های فوق بطنی شایع است که معمولاً به علت وجود یک ریتم ورود مجدد بزرگ در داخل بطن به وجود می‌آید. ریسک فاکتورهای فلاتر دهلیزی مشابه فیبریلاسیون دهلیزی میباشد. در فلاتر دهلیزی، ریت دهلیزی آرامتر از فیبریلاسیون دهلیزی است و ریتم بطنی معمولاً منظم است. درمان مشابه همان درمان Afib میباشد که شامل درمان ضدانعقادی و استراتژی‌های کنترل ریت یا کنترل ریتم بود. فلاتر دهلیزی مکرراً به فیبریلاسیون دهلیزی تبدیل می‌شود.
اپیدمیولوژی
- شایعترین آریتمیِ طول کشیده
- بروز: با سن افزایش می‌یابد.
- خطر ایجاد Afib در طول زندگی افراد > 40 سال 1 نفر از هر 4 نفر است.
- > 95% افراد با Afib سن ≥ 60 سال دارند.
- شیوع: حدود 1% از جمعیت ایالات متحده
اتیولوژی
علت دقیق فیبریلاسیون دهلیزی ناشناخته است اما چندین ریسک فاکتور برای ایجاد آن شناسایی شده است (جدول زیر را ببینید!)
ریسک‌فاکتورها
| ریسک فاکتورهای فیبریلاسیون دهلیزی | |
| ریسک فاکتورهای قلبی عروقی |
|
| اختلالات درون قلبی |
|
| اختلالات غیر قلبی |
|
نکته: حدود 15% افرادی که به Afib مبتلا می‌شوند هیچ کدام از ریسک فاکتورهای بالا را ندارند (ایدیوپاتی/ Afib تنها).
نکته: برای به خاطر سپردن ریسک فاکتورهای ماژور Afib حاد عبارت PARASITE را به خاطر بسپارید:
P – Pulmonary disease; A – Anemia; R – Rheumatic heart disease; A – Atrial myxoma; S – Sepsis; I – Ischemia; T – Thyroid disease; E – Ethanol
دسته‌بندی
| دسته‌بندی فیبریلاسیون دهلیزی | ||
| ترمینولوژی (اصطلاحات) | تعریف | |
| پایداری از نظر همودینامیکی | Afib ناپایدار | Afib ی که با نشانه‌های ناپایداری همودینامیک (مثلاً درد سینه، تغییرات حالت ذهنی، ادم ریوی حاد، هایپوتنشن یا شوک کاردیوژنیک) همراه است |
| Afib پایدار | Afib بدون نشانه‌های ناپایداری همودینامیک | |
| آهنگ ضربان بطنی | Afib همراه با پاسخ بطنی سریع | Afib با اهنگ ضربان بطنی > 100-110ضربان در دقیقه💬 (Afib تاکی‌کاردیک) |
| Afib همراه با پاسخ بطنی آهسته | Afib با آهنگ ضربان بطنی < 60 ضربان در دقیقه (Afib برادی‌کاردیک یا Afib آهسته)💬 | |
| شروع و مدت زمان طول کشیدن | Afib جدید (new-onset) | تظاهر یا تشخیص جدید Afib بدون توجه به مدت زمان طول کشیدنش💬 |
| Afib حمله‌ای | Afib ی که در عرض 7 روز پس از شروع، به دنبال درمان یا به صورت خود به خودی، بهبود می‌یابد: فرکانس و تعداد دفعات حملات راجعه بسته به شخص متغییر است | |
| Afib مداوم (persistent) | Afib مداوم به مدت > 7 روز | |
| Afib مداوم و طولانی-مدت | Afib مداوم به مدت > 1سال💬 | |
| Afib دائمی (permanent) | Afib مداومی که در آن اقدامات درمانی برای ایجاد یا حفظ ریتم سینوسی انجام نمی‌شود، مگر این که بیمار و پزشک هر دو توافق به ادامه‌ی انجام این اقدامات داشته باشند💬 | |
| روش تشخیص | Afib بالینی | یک حادثه‌ی Afib که به مدت ≥ 30 ثانیه طول کشیده و توسط یک ECG واقع بر سطح بدن ثبت شده باشد: این حادثه می‌تواند علامت‌دار یا بدون علامت باشد |
| Afib تحت بالینی (subclinical)💬 | Afib بدون علامتی که به وسیله‌ی ECGهای سطح بدن ثبت نشده‌اند اما به وسیله‌ی دستگاه‌های قلبی جاگذاری شده و توسط الکتروگرام‌های داخل قلبی، ثبت گردیده‌اند💬 | |
| درگیری دریچهی میترال | Afib دریچه‌ای | Afib در بیماران دارای استنوز یا تنگی متوسط تا شدید دریچهی میترال یا بیماران دارای دریچهی قلبی مصنوعی (مکانیکی)💬 |
| Afib غیر دریچه‌ای | Afib در بیماران بدون استنوز یا تنگی دریچهی میترال یا بدون دریچهی مکانیکی💬 | |
نکته: بیماران با Afib همراه باید از نظر درگیری دریچهی میترال ارزیابی شوند!